Balıkçı da vatandaş da bunu soruyor! Cevap geldi: Tezgaha etkisi...

Selçuk Bulut / Milliyet.com.tr - Marmara Denizi’ndeki müsilaj tehlikesi, geçtiğimiz yaz en çok konuşulan konulardan biriydi. Her ne kadar kirlilik büyük oranda temizlense de ortaya çıkan görüntülerin ardından vatandaşların ve balıkçıların aklına, av sezonunun bu durumdan nasıl etkileneceği sorusu geldi. Denizlerdeki hayatı tehlikeye atan bu durum için uzmanlar da çeşitli uyarılarda bulundu.

Gelecek dönemde balıkçılık ve denizcilik alanında yaşanabilecek sorunları Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu ve S.S. Kocaeli Su Ürünleri Kooperatifleri Bölge Birliği Başkanı Ali Sarı’ya sorduk.

'ÜÇ ÖNEMLİ ETKİSİ VAR'

Müsilajın balıkçılık üzerine etkilerinin üç başlıkta ele alınabileceğini söyleyen Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, bunları av araçlarına etkisi, operasyonel etki ve biyolojik anlamdaki etki olarak sıraladı. Prof. Gökoğlu, "Av araçlarına etkisi olumsuz olacaktır. Ağ iplikçiliklerine yapışan müsilaj, ağların ağırlaşmasına, yırtılmasına ve ağın seçiciliğinin azalmasına neden olur" diyerek balıkçıların bundan olumsuz etkileneceğini söyledi.

'SORUN YARATACAK'

Balıkçılık operasyonlarının aksamasının fiyatlara da yansıyabileceğine dikkat çeken Prof. Gökoğlu, "Av araçlarında yaşanan sorunlar, balıkçılık faaliyetlerinin daha uzun sürmesine neden olacaktır. Balık ağlarının daha fazla onarıma ihtiyaç duyması ve kayganlaşması, hem av sırasında hem de öncesi ve sonrasında önemli sorunlar yaratacaktır. Avlanma sırasında ağlar müsilaj yüzünden daha kaygan hale gelecek, o nedenle balıkçılık faaliyeti daha uzun sürecektir. Bu da daha fazla zaman ve yakıt kaybına neden olur" diye konuştu.

'LARVA ÖLÜMLERİNE NEDEN OLDU'

Müsilajın bir diğer olumsuz etkisinin biyolojik etkisi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, “Müsilaj, denizdeki organizmaların oksijen alışverişini kesmiş, bentikte (denizde sahilden başlayarak en derin çukurlara kadar olan, tüm deniz dibini içeren bölge) bulunan organizmaların üzerine çökerek fotosentez yapmasını ve oksijen alışverişini engellemiştirr” açıklamasını yaptı.

TEZGAHI ETKİLEYECEK Mİ?

Müsilajın yaşandığı dönemin doğada üremenin olduğu döneme denk geldiğini belirten Prof. Gökoğlu, şöyle devam etti:

"Bu dönemde müsilaja dolanan çoğu organizma yavrusu ölmüştür. Müsilajın olduğu dönem, doğada üremenin olduğu dönemdi. Bilindiği üzere balık larvaları belli bir dönemde su yüzeyine çıkıp hava yutarak hava keselerini doldurmak zorundadır. Müsilaj, bunu engellemiş ve larva ölümlerine neden olmuştur. Yine müsilaja dolanan larva veya yavru ölmüştür. Larva ve yavru, müsilaj nedeniyle besine yani avına ulaşmada da güçlük çekmiştir. Müsilaj denizde ışık geçişini de engelleyerek ekosisteme başka bir etki daha yapmıştır. Bütün bu etkiler balıkçılığın geleceği açısından olumsuz etkilerdir. Ancak o dönemde avcılığın yapılamaması da olumlu etkidir. Balık fiyatlarını ne kadar etkileyeceğini ilerleyen dönemde göreceğiz. Kısa vadede bir artış olmaz çünkü bu yıl avlanan balıklar geçtiğimiz yıllarda doğan balıklar. Ancak ilerleyen yıllarda balık popülasyonunun azalması fiyatları da yukarı doğru hareketlendirir."

HANGİ ÖNLEMLER ALINMALI?

Denizciliğin ve balıkçılığın eski günlerdeki gibi yapılabilmesi için kısa ve orta vadede alınması gereken önlemleri ise Prof. Dr. Gökoğlu şöyle sıraladı:

"Öncelikle denizlere girdileri azaltmalıyız. Şehirleşmeler yeniden gözden geçirilmeli, altyapılar iyi planlanmalı, akarsulardaki kirlilikler azaltılmalı. İçilebilecek seviyede arıtma yapılan sular denizlere verilmeli. Evsel sanayi ve tarımsal kirlilikler önlenmeli. Suyu kirletenlere ağır yaptırımlar getirilmeli, gerekirse devlet tesislere el koymalı. Yağmur suları bir ön arıtmadan geçilerek denize ulaşmalı. Yağmur suları depolanmalı ve kullanılmalı. Suların süzülmesi açısından ormanlaştırma yapılmalı, dere ve çay kenarlarındaki sazlıklar bataklıklar korunmalı. Bunlar suyu hem filtre eder hem de biyolojik olarak arıtır. Av yasakları yeniden gözden geçirilmeli ve düzenlenmeli. Yasa dışı avcılıkta devlet, av araç ve gereçlerine el koymalı, yaptırımları ağır olmalı."

'MÜSİLAJ TEHLİKESİ GEÇMEDİ'

S.S. Kocaeli Su Ürünleri Kooperatifleri Bölge Birliği Başkanı Ali Sarı ise müsilaj tehlikesinin geçmediğine dikkat çekerek, "Müsilaj normalde her yıl görünüyordu ancak bu yıl etkilerini daha fazla hissettik. Yaz başına göre daha temiz bir ekosistem var ancak yine de tedbirler almaya devam etmek gerekiyor. Kışın gelmesi insanları rehavete sokmamalı” uyarısında bulundu.

'BALIKÇILIĞA OLUMSUZ ETKİSİNİ İLERLEYEN SENELERDE GÖRECEĞİZ'

Herkesin aklındaki soru olan balık fiyatları konusunda ise Sarı, "Balık popülasyonu müsilajdan olumsuz etkilendi. Yumurtlama döneminde birçok sıkıntılarla karşılaştık. Bu yıl olmasa da müsilajın olumsuz etkisini ilerleyen senelerde göreceğiz. Müsilaj yüzünden Marmara Denizi’ndeki bazı balık türleri de Karadeniz’e kaçtı. Bu da Marmara Denizi’ndeki popülasyonu etkileyecektir. Fiyatlar ise bu yıl olmasa bile gelecek yıllarda müsilaj nedeniyle yukarı doğru hareketlenebilir" diye konuştu. 

2021 YAZINDA NELER YAŞANDI?

Marmara Denizi’nde uzun yıllardır daha ufak çapta görülen müsilaj, 2021 yazında yoğun şekilde artarak gündeme geldi. Deniz kirliliği ve deniz suyu sıcaklığının artması, müsilajın çok fazla olmasına sebep oldu. Kötü koku ve kirlilik yayan müsilajla mücadele için çeşitli çalışmalar yapıldı.