74 yıl önce (1948’de) 10 Aralık’ta, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (İHEB) kabul edilmiştir. Söz konusu bildirgenin kabul yıldönümü anısına, her yılın 10 Aralık günü, 1950 yılından beri, bütün dünyada, “İnsan Hakları Günü” olarak kutlanıyor.
BM, İHEB’in kabul edilişinin 75’inci yıldönümüne giden süreçte, bu yıl, sloganını “herkes için: onur, özgürlük ve adalet” olarak belirlemiştir (https://www.un.org/en/ , Erişim: 09/12/2022).[1]
İHEB, ırk, renk, din, cinsiyet, dil, siyasal ya da diğer görüşler, ulusal ya da toplumsal köken, mülkiyet, doğum ya da diğer statüler dikkate alınmaksızın, herkesin, bir insan olarak sahip olduğu, vazgeçilemez temel haklarınıilan eden önemli bir bildirgedir.Buna göre, dünyaya gelen herhangi bir kişi, dünyaya gelen bir diğer kişiden hak ve özgürlükler bakımından tamamen farksızdır vebildirgede belirtilen bütün haklardan ve özgürlüklerden yararlanır.
Önsöz (dibace) ve 30 maddeden oluşan söz konusu bildirge, temel insan hakları olarak, “yaşam, özgürlük, güvenlik” haklarını öne çıkarmıştır (İHEB m. 3). Bildirge, belirtilen haklarla ilgili olarak,yasaklama öngören açıklamalar getirmektedir: Örneğin, köleliğin ve kulluğun (m.4), işkencenin ve insanlık onuruyla bağdaşmayan cezaların (m. 5) yasaklanması. Bildirgeye göre, herkes kanun önünde eşittir (m. 7), buna aykırı işlemlere karşı, ilgilinin mahkemeye başvurma hakkı vardır (m. 8), kimse keyfi olarak tutulamaz, alıkonamaz (m. 9), herkes, haklarının, görevlerinin ya da kendisine karşı cezai mahiyette herhangi bir isnadın belirlenmesinde tam bir eşitlikte, dâvasının bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından hak ve hukuka uygun ve adil şekilde ve açık olarak görülmesi hakkına sahiptir (m. 10). Bildirge, fikir ve sanat, mülkiyet, seyahat ve ikamet, eğitim, çalışma, adil ücret, toplantı ve gösteri, özel hayatın gizliliği ve korunması, sosyal güvenlik konularını da insana özgü hak ve özgürlükler kapsamında sıralamıştır.
Bizce, bildirgenin 21 ve 28’inci maddeleri çok önemlidir. 21’inci madde, toplumların, serbest, dönemsel, adil ve dürüst şekilde yapılmış seçimlerle ortaya çıkan halk iradesine dayanan hükümetlerle, başka deyimle, demokrasiyle yönetilmelerini öngörmektedir. 28’inci madde ise, “herkesin, bu bildirgede öngörülenhak ve özgürlüklerin tam uygulanmasını sağlayacak bir toplumsal ve uluslararası düzene hakkı vardır” açıklamasıyla, insan haklarını tamamıyla yaşama geçirecek ülke ve dünya düzenine vurgu yapılmıştır.
Bildirgede öngörülen hak ve özgürlüklerin kullanımı ve yaşama geçmesiyle demokratik düzen arasında doğrudan, kopmaz ve karşılıklı bir ilişki bulunmaktadır. Demokratik düzen, insan hak ve özgürlüklerine gösterilen saygı ve uygun tutumla söz konusu hak ve özgürlükleri pekiştirip geliştirirken, söz konusu hak ve özgürlüklerin kullanımı da demokratik düzeni ve bu düzenin işleyişini güçlendirmektedir.
Yukarıda, bu yılın sloganının “onur, özgürlük, adalet” olarak belirlendiği vurgulanmıştı. Bu belirleme özellikle halkımızın bugün içinde bulunduğu koşullar dikkate alındığında çok yerindedir.
Herkesin, insanlık onuruna yaraşır ve uygun düzeyde yaşam sürmesi hakkı vardır (İHEB m. 22-23).
Bunun için, insanların, yeme-içme, barınma, ısınma ve korunmagibi temel gereksinmelerini karşılayacak
[1]İHEB m. 1: “Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar.”
düzeyde gelir sahibi olması gerekmektedir. Bir kısım emekli maaşının 3.500 TL düzeyinde, asgari ücretin açlık sınırının altında olduğu ülkemizde, geniş bir kesim için insanlık onuruna yaraşır bir yaşam düzeyinin varlığından söz etmek mümkün değildir.
Bazı hak ve özgürlükler, doğrudan yaşamla ve yaşam kalitesiyle ilgilidir: Seyahat, tatil, eğlenme gibi. Açlık, yoksulluk sınırının altındaki yaşamlarda bu hak ve özgürlüklerin yanına bile yaklaşılamaz.
Kanun önünde herkes eşittir. İdare ve yargı, adına, sıfatına ya da konumuna göre, kimseye farklı muamele edemez. Yargı makamlarına müdahale edilemez. Ne yazık ki, ülkemizde, farklı süreçler yaşanıyor bugün.
Bugün, insan hakları günü. Ama, hiç içimden kutlamak gelmiyor!
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 30 | 24 | 1 | 5 | 73 | 29 | 77 | +44 |
2 | Fenerbahçe | 31 | 23 | 2 | 6 | 80 | 31 | 75 | +49 |
3 | Samsunspor | 32 | 16 | 10 | 6 | 47 | 38 | 54 | +9 |
4 | Beşiktaş | 31 | 14 | 7 | 10 | 48 | 32 | 52 | +16 |
5 | Eyüpspor | 31 | 14 | 9 | 8 | 48 | 33 | 50 | +15 |
6 | Başakşehir FK | 30 | 14 | 10 | 6 | 49 | 39 | 48 | +10 |
7 | Trabzonspor | 30 | 11 | 10 | 9 | 48 | 36 | 42 | +12 |
8 | Kasımpaşa | 31 | 10 | 9 | 12 | 53 | 55 | 42 | -2 |
9 | Gaziantep FK | 31 | 12 | 13 | 6 | 41 | 43 | 42 | -2 |
10 | Göztepe | 30 | 10 | 10 | 10 | 47 | 38 | 40 | +9 |
11 | Konyaspor | 31 | 11 | 13 | 7 | 38 | 43 | 40 | -5 |
12 | Antalyaspor | 31 | 11 | 13 | 7 | 34 | 55 | 40 | -21 |
13 | Kayserispor | 30 | 9 | 11 | 10 | 38 | 49 | 37 | -11 |
14 | Çaykur Rizespor | 30 | 11 | 15 | 4 | 36 | 49 | 37 | -13 |
15 | Sivasspor | 32 | 9 | 16 | 7 | 43 | 53 | 34 | -10 |
16 | Alanyaspor | 30 | 9 | 14 | 7 | 33 | 43 | 34 | -10 |
17 | Bodrum FK | 32 | 9 | 16 | 7 | 24 | 37 | 34 | -13 |
18 | Hatayspor | 31 | 4 | 20 | 7 | 33 | 62 | 19 | -29 |
19 | Adana Demirspor | 30 | 2 | 24 | 4 | 26 | 74 | 2 | -48 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kocaelispor | 35 | 20 | 6 | 9 | 61 | 32 | 69 | +29 |
2 | Fatih Karagümrük | 35 | 17 | 9 | 9 | 52 | 33 | 60 | +19 |
3 | Gençlerbirliği | 35 | 16 | 8 | 11 | 46 | 34 | 59 | +12 |
4 | Erzurumspor FK | 35 | 17 | 11 | 7 | 50 | 30 | 58 | +20 |
5 | Bandırmaspor | 35 | 15 | 8 | 12 | 48 | 43 | 57 | +5 |
6 | İstanbulspor | 35 | 17 | 14 | 4 | 56 | 36 | 55 | +20 |
7 | Amed SK | 35 | 13 | 7 | 15 | 39 | 30 | 54 | +9 |
8 | Iğdır FK | 35 | 14 | 11 | 10 | 43 | 31 | 52 | +12 |
9 | Esenler Erokspor | 35 | 13 | 9 | 13 | 53 | 44 | 52 | +9 |
10 | Boluspor | 35 | 14 | 11 | 10 | 45 | 36 | 52 | +9 |
11 | Keçiörengücü | 35 | 14 | 12 | 9 | 57 | 45 | 51 | +12 |
12 | Çorum FK | 35 | 13 | 10 | 12 | 47 | 40 | 51 | +7 |
13 | Ümraniyespor | 35 | 13 | 11 | 11 | 45 | 39 | 50 | +6 |
14 | Pendikspor | 35 | 12 | 14 | 9 | 40 | 44 | 45 | -4 |
15 | Sakaryaspor | 35 | 11 | 12 | 12 | 45 | 53 | 45 | -8 |
16 | Manisa FK | 35 | 12 | 18 | 5 | 45 | 50 | 41 | -5 |
17 | Şanlıurfaspor | 35 | 11 | 17 | 7 | 43 | 49 | 40 | -6 |
18 | MKE Ankaragücü | 35 | 11 | 18 | 6 | 43 | 46 | 39 | -3 |
19 | Adanaspor | 35 | 7 | 19 | 9 | 32 | 59 | 30 | -27 |
20 | Yeni Malatyaspor | 35 | 0 | 35 | 0 | 13 | 129 | 21 | -116 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Sarıyer | 32 | 23 | 2 | 7 | 76 | 22 | 76 | +54 |
2 | Batman Petrolspor | 32 | 24 | 6 | 2 | 60 | 23 | 74 | +37 |
3 | GMG Kastamonuspor | 32 | 17 | 3 | 12 | 53 | 27 | 63 | +26 |
4 | Adana 1954 Futbol Kulübü | 32 | 17 | 7 | 8 | 55 | 28 | 59 | +27 |
5 | Altınordu | 32 | 15 | 6 | 11 | 54 | 32 | 56 | +22 |
6 | Beykoz Anadolu | 32 | 15 | 10 | 7 | 45 | 43 | 52 | +2 |
7 | İskenderunspor A.Ş. | 32 | 13 | 8 | 11 | 48 | 35 | 50 | +13 |
8 | 1461 Trabzon FK | 32 | 13 | 12 | 7 | 43 | 34 | 46 | +9 |
9 | Fethiyespor | 32 | 11 | 11 | 10 | 32 | 34 | 43 | -2 |
10 | Kırklarelispor | 32 | 10 | 12 | 10 | 41 | 39 | 40 | +2 |
11 | 24Erzincanspor | 32 | 9 | 12 | 11 | 43 | 50 | 38 | -7 |
12 | Sincan Belediye Ankaraspor | 32 | 9 | 15 | 8 | 39 | 39 | 35 | 0 |
13 | İnegölspor | 32 | 9 | 12 | 11 | 37 | 46 | 35 | -9 |
14 | Isparta 32 Spor | 32 | 7 | 13 | 12 | 31 | 44 | 33 | -13 |
15 | Kepezspor FAŞ | 32 | 8 | 16 | 8 | 35 | 45 | 32 | -10 |
16 | Karaköprü Belediyespor | 32 | 6 | 18 | 8 | 33 | 49 | 26 | -16 |
17 | Altay | 32 | 8 | 20 | 4 | 28 | 63 | 25 | -35 |
18 | Hes İlaç Afyonspor | 32 | 0 | 31 | 1 | 6 | 106 | 5 | -100 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Bursaspor | 30 | 21 | 2 | 7 | 64 | 17 | 70 | +47 |
2 | Karşıyaka | 30 | 18 | 6 | 6 | 56 | 28 | 60 | +28 |
3 | Muş Spor Kulübü | 30 | 16 | 4 | 10 | 48 | 24 | 58 | +24 |
4 | Belediye Kütahyaspor | 30 | 17 | 6 | 7 | 57 | 37 | 58 | +20 |
5 | Düzcespor | 30 | 16 | 6 | 8 | 40 | 27 | 56 | +13 |
6 | Silifke Belediye Spor | 30 | 14 | 9 | 7 | 51 | 36 | 49 | +15 |
7 | Anadolu Üniversitesi | 30 | 13 | 9 | 8 | 39 | 32 | 47 | +7 |
8 | Artvin Hopaspor | 30 | 10 | 11 | 9 | 26 | 30 | 39 | -4 |
9 | Tokat Bld Plevnespor | 30 | 7 | 13 | 10 | 27 | 32 | 31 | -5 |
10 | Kahramanmaraşspor | 30 | 8 | 16 | 6 | 28 | 39 | 30 | -11 |
11 | Bulvarspor | 30 | 7 | 14 | 9 | 35 | 58 | 30 | -23 |
12 | Kırşehir Futbol SK | 30 | 7 | 15 | 8 | 26 | 48 | 29 | -22 |
13 | Bornova 1877 | 30 | 6 | 14 | 10 | 36 | 53 | 28 | -17 |
14 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | 30 | 5 | 14 | 11 | 18 | 31 | 26 | -13 |
15 | Kuşadasıspor | 30 | 7 | 20 | 3 | 25 | 51 | 24 | -26 |
16 | Ergene Velimeşe | 30 | 6 | 19 | 5 | 17 | 50 | 23 | -33 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
27/04/2025 | Konyaspor | vs | Adana Demirspor (H:1) |
27/04/2025 | Trabzonspor | vs | Alanyaspor |
27/04/2025 | Eyüpspor | vs | Galatasaray |
27/04/2025 | Kayserispor | vs | Çaykur Rizespor |
28/04/2025 | Göztepe | vs | Başakşehir FK |
02/05/2025 | Antalyaspor | vs | Konyaspor |
03/05/2025 | Alanyaspor | vs | Kayserispor |
03/05/2025 | Çaykur Rizespor | vs | Gaziantep FK |
03/05/2025 | Galatasaray | vs | Sivasspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
27/04/2025 | Adanaspor | vs | Gençlerbirliği |
27/04/2025 | Bandırmaspor | vs | Esenler Erokspor |
27/04/2025 | Fatih Karagümrük | vs | Keçiörengücü |
27/04/2025 | İstanbulspor | vs | Pendikspor |
27/04/2025 | Kocaelispor | vs | Boluspor |
27/04/2025 | MKE Ankaragücü | vs | Çorum FK |
27/04/2025 | Sakaryaspor | vs | Erzurumspor FK |
27/04/2025 | Şanlıurfaspor | vs | Manisa FK |
27/04/2025 | Ümraniyespor | vs | Amed SK |
27/04/2025 | Yeni Malatyaspor | vs | Iğdır FK |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
27/04/2025 | GMG Kastamonuspor | vs | İskenderunspor A.Ş. |
27/04/2025 | Isparta 32 Spor | vs | Altay |
27/04/2025 | İnegölspor | vs | 1461 Trabzon FK |
27/04/2025 | Kepezspor FAŞ | vs | Karaköprü Belediyespor |
27/04/2025 | Kırklarelispor | vs | Batman Petrolspor |
27/04/2025 | Sarıyer | vs | Altınordu |
27/04/2025 | Sincan Belediye Ankaraspor | vs | Beykoz Anadolu |
27/04/2025 | 24Erzincanspor | vs | Fethiyespor |
03/05/2025 | Adana 01 Futbol Kulübü | vs | İnegölspor |
03/05/2025 | İskenderunspor A.Ş. - Sarıyer | İskenderunspor A.Ş. ligde evindeki son 14 maçında hiç kaybetmedi | İskenderunspor A.Ş. yenilmez |
03/05/2025 | Batman Petrolspor - 24Erzincanspor | Batman Petrolspor ligde evindeki son 16 maçında hiç kaybetmedi | Batman Petrolspor yenilmez |
03/05/2025 | Altınordu - Afyonspor Kulübü | Afyonspor Kulübü ligdeki son 32 maçında hiç kazanamadı | Altınordu yenilmez |
03/05/2025 | Batman Petrolspor - 24Erzincanspor | 24Erzincanspor ligde deplasmandaki son 12 maçında hiç kazanamadı | Batman Petrolspor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
26/04/2025 | Artvin Hopaspor | 7 - 2 | Bulvarspor |
26/04/2025 | Muş Spor Kulübü | 3 - 0 | Anadolu Üniversitesi |
26/04/2025 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | 1 - 1 | Kuşadasıspor |
26/04/2025 | Bornova 1877 | 1 - 0 | Kırşehir Futbol SK |
26/04/2025 | Karşıyaka | 2 - 0 | Bursaspor |
26/04/2025 | Tokat Bld Plevnespor | 3 - 1 | Silifke Belediye Spor |
26/04/2025 | Düzcespor | 2 - 2 | Belediye Kütahyaspor |
26/04/2025 | Ergene Velimeşe | 2 - 1 | Kahramanmaraşspor |